امنیت و اخلاق در عصر دیجیتالی

هر چند در ماه‌های اخیر آشکارا وزنه اخبار حوزه امنیت بر پاشنه تهدیدات خارجی چرخیده است و در صدر آنها همچنان مشکل امنیتی وزارت نفت جای خوش کرده است ولی واقعیت این است که هر روزه حفره‌های بزرگ‌تری از نارسایی در ساختارهای امنیت دیجیتالی داخل کشور دهان باز می‌کنند.


تاریک‌ترین مثال این عرصه هم افشای اطلاعات امنیتی سه میلیون کارت بانکی بود که نه‌تنها حوزه شرکت‌های خدمات پرداخت را شخم زد و حتی فضای بانکداری الکترونیکی کشور را آلوده کرد بلکه ظرف کمتر از یک هفته میلیون‌ها ایرانی را پای دستگاه‌های خودپرداز کشاند تا آسایش عمومی هم سلب شود.

جریان حتی به رسانه‌های خارجی هم رسید تا رنگ و بوی سیاسی بگیرد ولی آنچه در عنوان نخست این شماره از سوی مرکز رسانه‌های دیجیتالی مطرح شده است نشان می‌دهد نه‌تنها در یک شرکت و نهاد بلکه در جناح و طیفی واحد هم به راحتی درز اطلاعات و جابه‌جایی آن صورت می‌گیرد و انگیزه‌ها همیشه هم احساسی یا اقتصادی نیست؛ کسب و کار اینترنتی تشنه اطلاعات است ولی در فقدان شیوه‌های اطلاع‌رسانی رایج در سراسر جهان ناگزیر است به هر ریسمانی، خواه اخلاقی و خواه غیراخلاقی، چنگ بزند و این دقیقا همان خطی است که باید میان اخلاق و وجدان در عصر پیش از رسانه‌های دیجیتالی کشید.


اطلاعات در عصر جدید نقش ثروت را دارند و همان‌گونه که هیچ بانکی اندوخته‌اش را به امید اخلاق شهروندانش به دست یک فرد یا چند فرد با آزادی نامحدود نمی‌سپارد، بانک‌های اطلاعات هم نباید ذخایر خود را به امید اخلاق‌مداری مدیرانش در اختیار بی‌حد و حصر آنها قرار دهند. مرور کردن آنچه در چند جریان اخیر گذشته است هم اثبات می‌کند که همین انسان‌های جایزالخطا حتی اگر خصومت و عداوتی هم نداشته باشند باز در خوشبینانه‌ترین حالت محکوم به اشتباه هستند؛ اشتباهی که در فقدان مکانیسم‌های بازدارنده می‌تواند کل یک شرکت یا نهاد را با افشای اطلاعات آنها به زیر بکشد.


هرچند این بحث در ایران بسیار جوان است ولی ظهور اینترنت به عنوان یک رسانه تعاملی نشان داد مرزهای عقیدتی درباره مسائلی مانند هنجارهای جنسیتی، حریم شخصی، مالکیت معنوی و بسیاری موارد دیگر به سرعت در حال تغییر است و طبیعی است در این عصر نیز تعاریف قدیم از اخلاق نیز ستون‌های محکمی برای تکیه‌ کردن نیستند، به ویژه وقتی که اطلاعات هزاران نفر را می‌توان با چند کلیک برای سراسر جهان افشا کرد.


اولین قانون هر کارشناس امنیتی در جهان این است که دارندگان اطلاعات خود مهم‌ترین نگهبان و در عین حال مخاطره برای داشته‌های مجازیشان هستند؛ بانک‌های اطلاعاتی نیز از این قانون مستثنا نیستند.